Οι πόλεις και η μνήμη

Στην αυλή του Κουμπλάι Χαν, ο Μάρκο Πόλο ξετυλίγει περιγραφές από πόλεις που είδε στις περιηγήσεις του. Όμως οι πόλεις αυτές δεν υπάρχουν σε κανέναν χάρτη. Έχουν ονόματα ελληνικά και λατινικά, ανατολίτικα αλλά και απροσδόκητα, όπως Δωροθέα, Θέκλα, Ζομπάιντε, Ερσιλία. Οι πόλεις του Μάρκο Πόλο δεν ανήκουν σε καμιά χώρα. Ο ταξιδευτής πηγαίνει από τη μια στην άλλη περνώντας αδιευκρίνιστα σύνορα,διανύοντας απροσδιόριστες αποστάσεις. Είναι όλες τους πόλεις παράξενες: άλλοτε άδειες από ανθρώπους ή άδειες από κτίρια, με σκάλες που δεν οδηγούν πουθενά, με καλύβες πάνω σε ξύλινα πόδια ή σωλήνες που τινάζονται στον ουρανό, πόλεις που χτίζονται συνέχεια, πόλεις πάνω σε νεκροπόλεις, πόλεις διπλές, πόλεις νομάδων και ξένων, πόλεις όπου κάθε είδους απιθανότητα είναι δυνατή. Ας δούμε όμως πώς περιγράφει ο συγγραφέας μια από αυτές τις «αόρατες πόλεις».

"Οι πόλεις και η μνήμη 5

Στη Μαυριλία, ο ταξιδιώτης καλείται να επισκεφτεί την πόλη και ταυτόχρονα να παρατηρήσει μερικές παλιές καρτποστάλ που τη δείχνουν όπως ήταν παλιά: η ίδια κι απαράλλακτη πλατεία, με μια κότα στη θέση του σταθμού των λεωφορείων, το περίπτερο της μουσικής στη θέση της ανισόπεδης διάβασης, δύο δεσποινίδες με λευκές ομπρέλες εκεί όπου είναι το εργοστάσιο των εκρηκτικών.Για να μην απογοητεύσει τους κατοίκους, ο ταξιδιώτης οφείλει να επαινέσει την πόλη των καρτποστάλ και να την προτιμήσει από τη σημερινή, προσέχοντας όμως να κρατήσει την προτίμησή του αυτή στα όρια συγκεκριμένων κανόνων: να αναγνωρίσει, για παράδειγμα, ότι αν συγκριθούν το μεγαλείο και η ευμάρεια της σημερινής Μαυριλίας, που έγινε πλέον μητρόπολη, με την παλιά επαρχιώτικη Μαυριλία, το αποτέλεσμα βεβαίως και δεν αποζημιώνει τη χαμένη χάρη, χάρη που όμως μπορεί να χαρεί κανείς σήμερα στις παλιές καρτποστάλ ενώ πριν, με την επαρχιώτικη Μαυριλία μπροστά στα μάτια του, τίποτα το γραφικό δεν θα υπήρχε, κι ούτε γραφική θα φαινόταν σήμερα αν η Μαυριλία παρέμενε όπως ήταν. Άλλωστε μια μητρόπολη έχει κι αυτό το καλό, ότι, μέσα από αυτό που έγινε, μπορείς να θυμάσαι με νοσταλγία αυτό που ήταν.

Καλά θα κάνετε να μην τους πείτε ότι, μερικές φορές, διαφορετικές πόλεις διαδέχονται η μια την άλλη στον ίδιο χώρο και με το ίδιο όνομα, ότι γεννιούνται και πεθαίνουν χωρίς να γνωρίσει η μια την άλλη, χωρίς να επικοινωνήσουν μεταξύ τους. Μερικές μάλιστα φορές, ακόμα και τα ονόματα των κατοίκων παραμένουν ίδια, ακόμα και η προφορά των λέξεων, ακόμα και οι γραμμές των προσώπων τους· αλλά οι θεοί που κατοικούν πίσω από τα ονόματα και πάνω από τους τόπους έφυγαν χωρίς να πουν τίποτα, και στη θέση τους κούρνιασαν νέοι θεοί. Είναι μάταιο να αναρωτηθεί κανείς αν αυτοί είναι καλύτεροι ή χειρότεροι από τους αρχαίους, αφού μεταξύ τους δεν υπάρχει καμιά σχέση, έτσι όπως οι παλιές καρτποστάλ δεν απεικονίζουν τη Μαυριλία όπως ήταν, αλλά μια άλλη πόλη που όλως τυχαίως ονομαζόταν Μαυριλία σαν αυτή."

Ίταλο Καλβίνο, Οι αόρατες πόλεις, εκδ. Καστανιώτη 2004, σελ. 51-52

Με αφορμή το κείμενο που έχουμε μελετήσει, θα προσπαθήσουμε να περιγράψουμε με ανάλογο τρόπο την πόλη μας, αντιγράφοντας το ύφος του συγγραφέα, αφού επιλέξουμε μία από τις παλιές καρτ ποστάλ που βρήκαμε στον ιστότοπο του Συλλόγου Αποφοίτων Ζωσιμαίας Σχολής. Διαλέξτε κάποια από τις εικόνες που ακολουθούν -ή βρείτε μια άλλη στον ιστότοπο που σας παραπέμπω- και περιμένω τα κείμενά σας.


















Κεντρική πλατεία στη δεκαετία του '50

Κεντρική πλατεία στις αρχές της δεκαετίας του '60


















Το κτίριο του Ταχυδρομείου στη δεκαετία του '20



















Πανοραμική φωτογραφία της ακρόπολης του Ιτς Καλέ, στη δεκαετία του '50.



















Μπροστά από το ρολόι, με χιόνια, στη δεκαετία του ΄50



Σημείωση: Για να δείτε καλύτερα την εικόνα πατήστε πάνω της.