δημιουργική … γραφή

Δευτέρα 2 Νοεμβρίου 2009

Γλώσσες που χάνονται...

Από τη διεθνή κοινότητα έχει οριστεί η 21 Φεβρουαρίου ως η παγκόσμια ημέρα μητρικής γλώσσας. Γιατί αυτή η ανάγκη; Γιατί με τις μετακινήσεις των πληθυσμών συχνά συναντούμε το φαινόμενο πλήθος παιδιών να μην έχουν τη δυνατότητα να εξασκήσουν πια σε σχολικό περιβάλλον τη μητρική τους γλώσσα ή να μην έχουν καν τη δυνατότητα να μάθουν τη μητρική γλώσσα των γονέων τους.

Αυτό το γεγονός συνιστά σημαντική απώλεια τόσο για τους ίδιους όσο και για τη μητρική τους γλώσσα, παρόλο που κάποιοι άλλοι τη μιλούν.

Σκεφτήκατε όμως ποτέ ότι και οι γλώσσες πεθαίνουν!! Και μάλιστα ότι, για κάποιες από αυτές, γνωρίζουμε και την ημερομηνία θανάτου τους!!

«Ο θάνατος μίας γλώσσας σημαίνει ταυτόχρονα την εξαφάνιση μιας πολιτιστικής κληρονομιάς, από ιστορίες μέσω θρύλων μέχρι παροιμίες και αστεία», δήλωσε ο επικεφαλής της UNESCO Κοϊσίρο Ματσουούρα. Γι' αυτό και ο πολιτιστικός τομέας της Unesco σε συνεργασία με 30 γλωσσολόγους από όλον τον κόσμο έχει αποτυπώσει στον παγκόσμιο χάρτη όλες τις γλώσσες που σήμερα κινδυνεύουν να εξαφανιστούν και είναι περίπου 2.500. Παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον η διαπίστωση ότι κάποιες από αυτές απαντούν στη χώρα μας. Ο διευθυντής της έκδοσης Κρίστοφερ Μόουσλι δήλωσε ότι περίπου 200 γλώσσες πέθαναν τις προηγούμενες τρεις γενιές. Πέρυσι η γλώσσα της Αλάσκας Eyak εξαφανίστηκε με τον θάνατο της τελευταίας που την ομιλούσε, της Μαρί Σμιθ Τζόουνς. Επίσης, σύμφωνα με άρθρο των New York Times που αναδημοσιεύει μεταφρασμένο η εφημερίδα Καθημερινή, κάθε 14 ημέρες πειθαίνει μία γλώσσα.

Οι συνηθέστεροι λόγοι για την εξαφάνιση μίας γλώσσας: οι πόλεμοι και ο αναγκαστικός εκτοπισμός λαών. Οι γλώσσες εξαφανίζονται επίσης επειδή οι μετανάστες αντικαθιστούν την μητρική τους γλώσσα με τη γλώσσα της χώρας όπου εγκαθίστανται μόνιμα.

Επισκεφτείτε το δικτυακό τόπο της Unesco και δείτε το διαδραστικό χάρτη. Επιλέξτε ως περιοχή την Ελλάδα και παρατηρήστε τα δεδομένα. Μπορείτε επίσης να ενημερωθείτε, στα ελληνικά, για τις 10 σπανιότερες γλώσσες του πλανήτη μέσα από το άρθρο της ηλεκτρονικής εφημερίδας Σύγχρονη Άποψη. Τις μιλούν από ένας έως 8 άνθρωποι μόνον.

Δεν απειλούνται όμως μόνον οι γλώσσες των οποίων οι φυσικοί ομιλητές φθίνουν. Προβλήματα αποδυνάμωσης και συρρίκνωσης παρουσιάζει πολύ μεγάλος αριθμός γλωσσών. και σύμφωνα με τον D. Crystal*, διεθνώς καταξιωμένο καθηγητή γλωσσολογίας, μια σημαντική αιτία γι' αυτό είναι η έλλειψη θετικής στάσης απέναντι στη γλωσσική ποικιλία. Σε άρθρο του στην ηλεκτρονική έκδοση της εφημερίδας το Βήμα ο Γ. Μπαμπινιώτης δημοσιεύει "Εναλλακτική πρόταση για τη σωτηρία των γλωσσών" και το ερώτημα αν έχουν μέλλον οι συρρικνούμενες γλώσσες απαντά:

ς μπούμε, λοιπόν, κατευθείαν στην καρδιά τού θέματος: Εχουν μέλλον οι γλώσσες μας; Απαντώ: Ναι, υπό προϋποθέσεις.

α) Με την προϋπόθεση ότι θα υπάρξει οργανωμένη-συντονισμένη ευαισθητοποίηση των πολιτών σε όσο γίνεται περισσότερες χώρες και ότι θα συνοδευθεί από έμπρακτη υποστήριξη, θεσμικού-υποχρεωτικού τύπου, η υιοθέτηση και προώθηση τής γλωσσικής πολυμορφίας, τής εκμάθησης και τής χρήσης περισσοτέρων γλωσσών πέρα από τη μητρική.

β) Οτι θα υπάρξει αγώνας να συνειδητοποιηθεί το πρόβλημα τής εξαφάνισης, ο «θάνατος των γλωσσών» που επέρχεται με ιλιγγιώδεις ρυθμούς.

γ) Οτι θα υπάρξει έμπρακτη καλλιέργεια τής γλωσσικής πολυμορφίας (τής πολυγλωσσίας) στην Εκπαίδευση και στην Επικοινωνία. Να μπορεί να μαθαίνει ο μαθητής στο σχολείο περισσότερες γλώσσες με δική του επιλογή (έστω και «μικρότερες», λιγότερο γνωστές γλώσσες, π.χ. την Πορτογαλική, ή και μεγαλύτερες, την Ισπανική, τη Γαλλική, τη Γερμανική). Να καθιερωθεί δε η δυνατότητα χρήσης περισσοτέρων γλωσσών σε μορφές επικοινωνίας όπως τα όργανα τής E.E., τα Συνέδρια, οι ομιλίες κ.λπ., με τη διευκόλυνση τής διερμηνείας/μετάφρασης.

δ) Να δοθεί έμφαση στην κατάρτιση και αξιοποίηση διερμηνέων και μεταφραστών σε ποικίλες γλώσσες. Γιατί η μετάφραση είναι η άμυνα των ολιγότερο ομιλουμένων γλωσσών απέναντι στην κυριαρχία τής μίας γλώσσας, αλλά συγχρόνως και πηγή εμπλουτισμού κάθε γλώσσας με νέες λέξεις.

ε) Να εξασφαλισθεί η καλύτερη δυνατή γνώση και χρήση τής μητρικής γλώσσας, γιατί αυτό θα βοηθήσει να παραμείνει κανείς αμετακίνητος στη γλώσσα του με αίσθημα ασφαλείας και αυτοεκτίμησης. Και μη ξεχνάμε: το κάστρο μιας γλώσσας πέφτει από μέσα. Αλώνεται εσωτερικά, με την παραμέληση, αποδυνάμωση και υποχώρηση τής γνώσης τής μητρικής γλώσσας. Οσο καλύτερα έχουμε κατακτήσει τη μητρική μας γλώσσα, τόσο μεγαλύτερες είναι οι αντοχές μας στην επίδραση και κυριαρχία μιας άλλης γλώσσας. Οι δε μικρές γλώσσες, όπως η δική μας, χρειάζονται μεγάλες αντοχές."

Για να τελειώσει με τη θέση ότι "H γλωσσική πολυμορφία αποτελεί «ευλογία» για τον πολιτισμό μας· δεν είναι «επικοινωνιακή δυσπλασία» που χρειάζεται να καταπολεμηθεί".

Μπορείτε κι εσείς, αφού διαβάσετε τα κείμενα στα οποία σας παραπέμπουν οι υπερσύνδεσμοι να διατυπώσετε κάποια επιχειρήματα που θα υποστηρίζουν αυτή τη θέση; Κάντε μια δική σας ανάρτηση στην οποία θα δημοσιεύετε το κείμενό σας -θέση και επιχειρήματα.


2 σχόλια:

Unknown είπε...
Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.
Unknown είπε...

Νοππ