δημιουργική … γραφή

MAΘΑΙΝΟΝΤΑΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ

ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΚΟΙΝΗΣ ΧΡΗΣΗΣ


Διάλογος Αριστοτέλη Γαλιλαίου: “Περί κινήσεως”  De motu


Έτος Αριστοτέλη το 2016, και εμείς, μαθητές της Τρίτης τάξης του Πρότυπου Γυμνασίου Ζωσιμαίας επιλέξαμε να τιμήσουμε το έτος Αριστοτέλη αφιερώνοντας χρόνο για να μελετήσουμε τη θεωρία του για τη φύση.
Ο Αριστοτέλης ορίζει  ως αρχή της κίνησης τη φύση. Και την κίνηση, που ως έννοια περιλαμβάνει κάθε είδους μεταβολή, την ορίζει ως μετάβαση του δυνάμει όντος στην εντελέχειά του. Το ζεύγος κίνηση-ενέργεια στηρίζει όλον τον φυσικό κόσμο, που σύμφωνα με τον Αριστοτέλη δεν είναι δημιουργημένος από κάποιον θεό, αλλά αιώνιος και αγέννητος και παρόλα αυτά λειτουργεί έχοντας έναν σκοπό, τελεολογικά δηλαδή.

Διαπιστώσαμε ότι ο Αριστοτέλης, πριν αναλύσει τις δικές του θέσεις, συχνά παραθέτει απόψεις άλλων φιλοσόφων, σύγχρονων ή και προγενέστερων, πάνω στο πρόβλημα που τον απασχολεί. Δεν διστάζει μάλιστα να αναφερθεί ακόμη και σε ευρέως διαδεδομένες δοξασίες των απλών ανθρώπων,  ανοίγοντας  κατ’ αυτόν τον τρόπο μια θεωρητική συζήτηση με όσους κάθε φορά έχουν καταπιαστεί με το θέμα. Στα Φυσικά επιχειρεί συστηματικά να αναιρέσει όσα έχουν πει προγενέστεροι φυσικοί φιλόσοφοι, όπως ο Αναξαγόρας, ο Εμπεδοκλής, ο Δημόκριτος. Ο ίδιος, αφού θέσει τις πρώτες του αρχές, ακολουθεί μια αποδεικτική διαδικασία και μέσα από μια αυστηρή λογική διαδρομή επιχειρεί να φθάσει σε ένα επιστημονικό συμπέρασμα. Με αυτή τη μεθοδική του διερεύνηση θέτει τη βάση των φυσικών επιστημών και όχι μόνον.

Αφού λοιπόν στον φιλόσοφό μας αρέσουν οι διάλογοι και η αντιπαράθεση, εμείς στην προσπάθειά μας να κατανοήσουμε καλύτερα τόσο τις βασικές του αρχές όσο και τις θέσεις του για την κίνηση τον φανταστήκαμε να υποστηρίζει κάποιες από αυτές συνομιλώντας με έναν μεταγενέστερο επιστήμονα. Έναν από τους μεγαλύτερους φυσικούς, τον πρώτο φυσικό με τη σύγχρονη σημασία της λέξης.

Η επιλογή μας δεν έγινε τυχαία. Κι εκείνος αγαπούσε τους διαλόγους και ένιωσε την ανάγκη να παρουσιάσει τις απόψεις του μέσα από δύο μεγάλα διαλογικά έργα. Σ’αυτά οι θέσεις του Αριστοτέλη κατέχουν μεγάλο μέρος, γιατί ο Αριστοτέλης και ακριβέστερα ο αριστοτελισμός των Περιπατητικών φιλοσόφων αποτελεί τον θεωρητικό του αντίπαλο, την αυθεντία που επιθυμεί να αμφισβητήσει. Μιλάμε για τον Γαλιλαίο, γνωστό στους περισσότερους από τη φράση "και όμως κινείται...". Δεν έχει σημασία αν πραγματικά την είπε, μέσα από τη φράση αυτή αναδεικνύεται το αδάμαστο πνεύμα του και η επαναστατική του σκέψη.  Με τα έργα του “Διάλογοι σχετικά με τα δύο κύρια συστήματα του κόσμου, το πτολεμαϊκό και το κοπερνίκειο” το 1632 και “Διάλογος και Μαθηματικές Αποδείξεις σχετικά με δυο νέες Επιστήμες”, το 1638, άλλαξε τον τρόπο με τον οποίο βλέπουμε τη φύση και τον κόσμο.

Ο Γαλιλαίος αλλάζει τη μέθοδο των φυσικών επιστημών μέσα από τον συνδυασμό των πειραμάτων με τα μαθηματικά. Οι αστρονομικές του ανακαλύψεις τον έστρεψαν προς την Αστρονομία. Aπό εκεί παρακινήθηκε να προσεγγίσει τη φύση με μια μέθοδο επαναστατική για την εποχή του. Επιπλέον, πάλεψε για το διαχωρισμό της επιστήμης από τη θρησκεία, ενώ τα λογοτεχνικά του χαρίσματα τον έκαναν έναν από τους μεγαλύτερους εκλαϊκευτές της επιστήμης.


Ο διάλογος που ακολουθεί μεταξύ του Αριστοτέλη και του Γαλιλαίου για το θέμα τις κίνησης, όπως καταλαβαίνετε δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ. Είναι αποτέλεσμα της προσπάθειας δημιουργικής γραφής της ομάδας μας, που επιχειρεί να κατανοήσει τις δύο θεωρίες μέσα από τις διαφορές τους. Πιστεύουμε όμως ότι εκπληρώνει με κάποιον τρόπο την πραγματική επιθυμία του ίδιου του Γαλιλαίου, όπως την εκφράζει στην αλληλογραφία του. Εκεί υποστηρίζει ότι, εάν ο Αριστοτέλης γύριζε στη γη, εκείνον θα διάλεγε για συνομιλητή του, ανάμεσα σε όλους τους οπαδούς του, εξαιτίας των λίγων, αλλά αποφασιστικών αντιρρήσεών που θα μπορούσε να αντιπαραθέσει στην αριστοτελική θεωρία.

Οι δυο τους συζητούν σε έναν περίπατο μια χειμωνιάτικη μέρα


<Αφηγητής> Aγαπητοί μας θεατές και λάτρεις του θεάτρου, καλησπέρα. Βρισκόμαστε εδώ σήμερα για να πραγματοποιήσουμε/παρακολουθήσουμε μια  ενδιαφέρουσα συνάντηση. Αριστοτέλης και Γαλιλαίος. Όπως καταλαβαίνετε θα κάνουμε ένα μεγάλο χωροχρονικό άλμα κι επιπλέον θα δείτε πράγματα φυσικώς αδύνατα να παίρνουν σάρκα και οστά μπροστά στα μάτια σας. Αλλά ήδη είπα πολλά. Ξεκινάμε. (χτυπάει τα χέρια του)

<Γαλιλαίος> Εσύ πρέπει να είσαι ο Αριστοτέλης. Χαίρομαι πολύ που μου δίνεται η ευκαιρία να σε γνωρίσω από κοντά. Γαλιλαίος, φυσικός επιστήμων.
<Αριστοτέλης> Οφείλω να ομολογήσω πως αυτή τη στιγμή με απασχολεί περισσότερο από το ποιος είσαι το πως βρέθηκα εγώ εδώ. Αν όμως υπάρχει σκοπός στα πάντα, από ό,τι καταλαβαίνω  ο σκοπός αυτής της συνάντησης ήταν να σε γνωρίσω. Θα πρέπει να υπάρχει κάποια λογική εξήγηση για όλο αυτό. Ίσως πάλι να είναι απλά ένα όνειρο. Κι όμως όλα μοιάζουν τόσο αληθινά….Χιονίζει
<Γαλιλαίος> Δεν είναι υπέροχο το χιόνι;
<Αριστοτέλης> Ναι, φανταστικό!
<Γαλιλαίος> Να το κοιτάς έτσι αργά που πέφτει...'Ολες αυτές οι μικρές άσπρες νιφάδες…
<Αριστοτέλης>Όταν το παρατηρώ το μυαλό μου ταξιδεύει...Αφήνει τη γη, εγκαταλείπει το κέντρο του κλειστού μας σύμπαντος και περιφέρεται ελεύθερα σε αυτό.
<Γαλιλαίος>Η ίδια φυσική φιλοσοφία που παρουσιάζεις και στα έργα σου Φυσικά, Περί Ουρανού, Μετεωρολογικά και άλλα που έχω μελετήσει! Φοβάμαι πως δεν συμφωνώ με την άποψη σου και πραγματικά χαίρομαι που μπορώ να εκφράσω τη διαφωνία μου. Καταρχάς, πως γίνεται να εγκαταλείπεις το κέντρο του σύμπαντος, όταν δεν βρίσκεσαι καν σ’ αυτό; Ποιος είναι ο κόσμος σου; Και τι εννοείς κλειστό σύμπαν?
<Αριστοτέλης> Ο υποσελήνιος κόσμος στον οποίο ζούμε, φίλτατε, ο γήινος κόσμος, των τεσσάρων στοιχείων και των τεσσάρων αιτίων.
<Γαλιλαίος>Λυπάμαι, αλλά ποτέ δεν μπόρεσα να εικονοποιήσω το σύμπαν που μου περιγράφεις.
<Αριστοτέλης> Κανένα πρόβλημα. Υποθέτω πως σε μια τόσο “φευγάτη” κατάσταση, όπου δύο πρόσωπα σαν εμάς συναντιούνται, δεν υπάρχει  λόγος να μην μπορώ να φέρω μπροστά στα μάτια σου τον συλλογισμό μου και μάλιστα σε 3D virtual reality !

(ο Αριστοτέλης χτυπάει τα χέρια του και οι ηθοποιοί που υποδύονται τους πλανήτες (κρατώντας χαρτιά με το όνομα του κάθε πλανήτη) παίρνουν τις θέσεις τους με πλάτη στο κοινό. Προσοχή να αναφέρουμε μόνον τους πλανήτες που ήταν γνωστοί στην αρχαιότητα -δηλαδή 5 ( Ερμής, Αφροδίτη, Άρης, Ζεὺς,  Κρόνος) και 2 (ήλιος και Σελήνη) =7 )

<ΓΗ>(βρίσκεται στο κέντρο γυρνάει προς το κοινό) Είμαι η γη. Το κέντρο του σύμπαντος. Ακινησία, ηρεμία. Συνδυασμός των τεσσάρων στοιχείων,γη ύδωρ αήρ και πυρ.
Moυσική: Τhe voice of our earth NASA  


(γύρω από τη γη εμφανίζονται τα τέσσερα στοιχεία και την κλείνουν μέσα σε έναν κύκλο. Τα στοιχεία κινούνται η γη όχι)

<ο ήλιος και οι υπόλοιποι πλανήτες με τη σειρά> Ήλιος, Ερμής, Αφροδίτη, Άρης, Δίας,Κρόνος…( ο κάθε ηθοποιός λέει το όνομα του πλανήτη που υποδύεται γυρνώντας προς το μέρος του κοινού και αρχίζουν διαδοχικά την περιστροφή γύρω από τη γη σε ομόκεντρες σφαίρες.)

(Οι πλανήτες στη συνέχεια τραγουδούν ρυθμικά σαν χορικό αρχαίας τραγωδίας)

<Πλανήτες>: Είμαστε φτιαγμένοι από αιθέρα, είναι η πεμπτουσία η δική μας ουσία.
<Αριστοτέλης> Κι έξω από τους πλανήτες, με το ίδιο σχήμα, η σφαίρα των απλανών.

<Πλανήτες>Και γύρω από μας οι απλανείς, τέλειοι κι εκείνοι, όπως εμείς. Το σύμπαν τελειώνει εδώ, κλείνει δεν υπάρχει απ’έξω ουτέ κενό!

<Αριστοτέλης>Αυτό είναι το σύμπαν μου, περιορισμένο όσον αφορά το χώρο, αλλά αιώνιο και αγέννητο στο χρόνο.

( Η σελήνη έρχεται μπροστά, παίρνει τη θέση της δίπλα στη γη)

<Σελήνη>  Κι εγώ είμαι το όριο αυτών των κόσμων, ο ρόλος μου μεγάλος. Κάθε τι γήινο βρίσκεται κάτω από μένα. Και πέρα από μένα κάθε τι ουράνιο και τέλειο κι αιώνιο. Από μένα και το νόημα των λέξεων, όταν μιλά κανείς για τις δύο αυτές περιοχές, υποσελήνιο αποκαλεί τον πρώτο κόσμο, υπερσελήνιο τον άλλο.

<Γαλιλαίος>ΣΤΟΠ.

(όλοι μένουν ακίνητοι)

<Γαλιλαίος> Δεν είπα ότι δεν γνωρίζω αυτά που λες, είπα πως δεν καταλαβαίνω πώς τα σκέφτηκες. Είναι προϊόν της εμπειρίας; Εμένα άλλα μου λένε αυτά  που βλέπω μέσα από το τηλεσκοπιό  μου. Επίτρεψε μου.

(Ο Γαλιλαίος δίνει το τηλεσκόπιο που κρατά στον Αριστοτέλη και τον παρακινεί να δει μέσα από αυτό, όσο αυτός θα μιλάει)

<Αριστοτέλης> ( Κοιτάζει το τηλεσκόπιο με απορία και δεν γνωρίζει τι να το κάνει) Τι είναι αυτό; Δεν τόχω ξαναδει!
<Γαλιλαίος> Δεν παίζει ρόλο πώς το λένε, αλλά τι κάνει. Κάνει τα μάτια σου να βλέπουν πιο μακριά και το μυαλό να καθαρίζει μετά από τέτοια εικόνα. Άλλος ο κόσμος που ανοίγεται μπροστά σου σαν το φοράς στα μάτια σου. Σαν η παλιά εικόνα, ο δικός σου κόσμος να καταρρέει μετά από έναν πόλεμο και η επανάσταση να βάζει στη θέση της καινούργιο σύμπαν, ανοιχτό, κινούμενο κι αυτό κι η γη μαζί με σένα.
Αλλά ας τα πάρουμε απ’ την αρχή.


(ακούγεται μουσική θύελλας και οι ηθοποιοί που έπαιζαν πριν τους πλανήτες ανακατεύονται.  Ο ηθοποιός που  παριστάνει τον ήλιο καταλαμβάνει το κέντρο. Τα άλλα σώματα κινούνται γύρω του με διαφορετικές ταχύτητες το καθένα και ταυτόχρονα και γύρω από τους εαυτούς τους)

ίσως και ΝΑSA space sounds


<Ήλιος> Εγώ είμαι ο ήλιος. Πηγή φωτός. Πηγή ζωής. Κέντρο ακίνητο. Όλα περιστρέφονται σ’ ελλειπτικές τροχιές γύρω από μένα.  Τ’ακούς! εγώ είμαι πια το κέντρο! Τα πράγματα ήρθαν στη θέση τους, η πλάνη των αισθήσεων κατέρρευσε, η αλήθεια λάμπει σαν το φως μου.
<Γαλιλαίος> Βλέπω στο ύφος σου ότι έχεις σοβαρές διαφωνίες, αλλά ελπίζω να μπορείς να τις κρατήσεις για τον εαυτό σου. Άλλωστε πιστεύω ότι έχουμε κι άλλα σοβαρά να συζητήσουμε. Ας αφήσουμε τις κοσμοθεωρίες μας στην άκρη για τώρα.

(οι ηθοποιοί που παίζουν τους πλανήτες φεύγουν από τη σκηνή)

<Αριστοτέλης>Συμφωνούμε πως διαφωνούμε λοιπόν. Σαν επιστήμων φυσικός σίγουρα θα ήθελες να πιάσουμε το πράγμα από τη βάση τους, και ποια καλύτερη βάση για τη θεωρία της φύσης από τη μελέτη της κίνησης ; Θα ήθελες να συζητήσουμε για την κίνηση; Εγώ μετά από όσα προηγήθηκαν θα ήθελα να ξέρω πως βρίσκεις τη θεωρία μου. Αν μου πεις και τη δική σου, ίσως να τη βρω ενδιαφέρουσα.

<Γαλιλαίος>Μα φυσικά! De motu λοιπόν ο λόγος. Αυτό περίμενα μια ζωή και θα χάσω την ευκαιρία τώρα που μου εμφανίζεσαι εμπρός μου;
(εμφανίζονται   κινήσεις)
<Αριστοτέλης> Είναι γνωστό πως η θεωρία μου βασίζεται σε δύο αρχές. Πάνω σε κάθε σώμα που κινείται ενεργεί μία δύναμη και υπάρχουν δύο είδη κίνησης.

<Γαλιλαίος> Ναι το γνωρίζω.

<Κίνηση του Αριστοτέλη.> Ακριβώς! Εσύ το ξέρεις, με έχεις μελετήσει, όμως αυτοί εδώ κάτω; ( απευθύνεται προς το κοινό)
Εγώ είμαι η κίνηση του Αριστοτέλη. Δεν του ανήκω, όπως ανήκει ένας δούλος  κύριό του, όμως ως έννοια είμαι δικό του κατασκεύασμα, της λογικής του. Άλλοτε είμαι φυσική κι άλλες φορές αναγκασμένη.  Σαν κίνηση φυσική κινούμαι πάντα κατακόρυφα και κάνω κάθε σώμα να τρέχει να βρει τη φυσική του θέση στη σφαίρα του υποσελήνιου κόσμου. Όχι οποιαδήποτε θέση, αλλά αυτή που του ταιριάζει, ανάλογα με το ποιόν του, για να ξεκουραστεί μετά σε μια μακάρια ακινησία.
Είναι κυρίως από γη; Το στέλνω προς το κέντρο. Είναι κυρίως από νερό; Η θέση του είναι λίγο παραέξω. Αν είναι πιο πολύ αέρας ακόμη παραπάνω και αν φωτιά στην πιο εξωτερική τη σφαίρα σε σχέση με το κέντρο, αφού η φωτιά είναι ό,τι πιο ελαφρύ.


<Αριστοτέλης> Κι αυτό γιατί, στον υποσελήνιο κόσμο όλα τα επίγεια σώματα προέρχονται από ανάμειξη των τεσσάρων βασικών στοιχείων:”γη”, “ύδωρ”, “αήρ” και “πυρ” σε διαφορετικές αναλογίες είναι τα στοιχεία από τα οποία αποτελείται κάθε σώμα. Ακόμη και το νερό που πίνουμε δεν είναι καθαρό ύδωρ, αλλά ανάμειξη και των τεσσάρων, μόνο που κυριαρχεί το ύδωρ. Και κάθε στοιχείο εμφανίζει την τάση να κινηθεί προς τη φυσική του θέση.

Η φυσική κίνηση ενός σώματος εξαρτάται  από την αναλογία με την οποία τα τέσσερα πρωταρχικά στοιχεία συμμετείχαν στη σύνθεσή του και βέβαια από την αρχική του θέση.

<Γαλιλαίος> Έχω δύο απορίες.
<Αριστοτέλης> Παρακαλώ.
<Γαλιλαίος> Και τι συμβαίνει εάν κρατάω το βότσαλο και το κινώ οριζόντια; Τότε γιατί δεν κινείται προς τη γη αφού έλκεται από αυτήν ;

<Κίνηση του Αριστοτέλ> Εγώ φταίω που δεν τελείωσα το λόγο μου πιο πριν. Είπα τι κάνω σαν είμαι κίνηση φυσική. Όταν εξαναγκάζομαι από την άλλη, κινούμαι προς όποια κατεύθυνση το κινούν μου με πιέζει και με οδηγεί να πάω. Χωρίς να θέλω εγώ από μόνη μου και δίχως τότε να παίζει ρόλο ποια είναι η φύση του σώματος που το κινώ.

<Αριστοτέλης> Κάθε κίνηση που παραβιάζει τη φυσική τάση των σωμάτων να κινούνται προς τη φυσική θέση τους είναι "εξαναγκασμένη" και έχει ανάγκη από μια κινητήρια δύναμη.

<Γαλιλαίος> Αν έτσι είναι τα πράγματα, γιατί ένα βέλος που εκτοξεύεται οριζόντια, δε σταματά την κίνησή του αμέσως μόλις χάσει την επαφή του με τη χορδή του τόξου που το εκτόξευσε;

<Αριστοτέλης> Στην περίπτωση αυτή το μέσον εντός του οποίου κινείται το βέλος, ο αέρας δηλαδή, αναλαμβάνει το ρόλο της κινητήριας δύναμης.  Όταν το εκτοξεύσουμε διεγείρουμε ταυτόχρονα και τον αέρα, μεταδίδοντάς του τη δύναμη να συνεχίσει να δρα πάνω στο βέλος  κινώντας το. Βέβαια όσο περισσότερο απομακρύνεται η δύναμη από την αρχική πηγή της τόσο περισσότερο εξαντλείται.

<Γαλιλαίος> Μάλιστα… Και τι έχεις να πεις για την ταχύτητα της κίνησης;

<Αριστοτέλης> Kι αυτή με βάση τα τέσσερα στοιχεία εξηγείται. Αν για παράδειγμα πάρουμε ένα βότσαλο και το πετάξουμε ψηλά τότε εκείνο ακολουθώντας τη φυσική του κίνηση θα πέσει πιο γρήγορα από μια νιφάδα. Το βότσαλο πέφτει γρηγορότερα επειδή περιέχει περισσότερη “γη”, έλκεται από τη γη περισσότερο γιατί την έχει “μέσα του” σε μεγαλύτερο βαθμό από τη νιφάδα, η οποία αποτελείται κυρίως από ύδωρ.


Τι μουρμουρίζεις όμως μέσα από τα γένια σου; Το κοροϊδευτικό σου ύφος δείχνει ότι και πάλι διαφωνείς. Εσύ στ’ αλήθεια πώς εξηγείς  αυτό το φαινόμενο μέσα από την αιτία του;

<Γαλιλαίος> Οι  θέσεις μας διαφέρουν ριζικά φίλτατε! Εσύ επιχειρείς να εξετάσεις τα αίτια κάθε μεταβολής, εγώ επικεντρώνομαι στην εξήγηση της τοπικής κίνησης δίχως καμία αναφορά στον αιτιακό προσδιορισμό της. Πιστεύω ότι πολύ μικρό θα ήταν το όφελος, εάν έμπαινα σε μια μεγάλη φιλοσοφική κουβέντα με τους σύγχρονούς μου Περιπατητικούς. Γι’ αυτό και εκείνοι δεν έχουν σε καμία εκτίμηση την επιστήμη μου. Επίτρεψέ μου να σου συστήσω την δικη μου κίνηση
(Εκεινη την ωρα η Καίτη εχει κάτσει στο πάτωμα κουρασμένη και λαχανιασμενη απ όσα χει κανει μεχρι τωρα)

<κιν. Αριστοτέλη > Τον ακουσες? Σηκω πανω εχουμε δουλεια! Πρεπει να αναπαραστήσουμε και την δικη του κινηση. Αντε αντε!

<Καίτη >ααα… Κουραστηκα! Εγω δεν θα συνεχίσω να ειμαι η μαριονέτα σου! Γεννήθηκα πρωταγωνίστρια !τωρα λοιπον θα ειμαι εγώ η κινηση του Γαλιλαίου και συ θα με βοηθάς να την εξηγήσω! Το ποια απ τις δυο μας ειναι καλυτερη ας το σκεφτει το κοινό μετά την παράσταση. Και εσύ απο δω και περα δεν θα μπορείς να μιλήσεις
(Η κιν. Αριστοτέλη ποιανει τον λαιμο της δείχνοντας οτι δεν μπορει να μιλήσει)

<Γαλιλαίος >Ξεκινήστε λοιπον!

<κιν Γαλιλαίου >μαλιστα δημιουργέ .Εγω οπως καταλάβατε,τωρα, ειμαι η κίνηση του Γαλιλαίου. Καποιες φορες ειμαι σταθερή η ομοιόμορφη κίνηση κι αλλες φορες ειμαι βίαια (εκεινη την ωρα η κιν Αριστοτέλη κανει αυτα που λέει η κιν. Γαλιλαίου κι οταν λέει βιαια τρεχει προς την κιν Γαλιλαίου για να της επιτεθεί. Η κιν Γαλιλαίου τη σταμάτα.) Αυτο δεν χρειάζεται να το κανεις. Ως “ομοιόμορφη” δηλαδή της ομαλή κίνηση, εχω βασικό σημείο τις αποστάσεις που διανύονται από το κινούμενο σώμα σε οποιαδήποτε ίσα χρονικά διαστήματα και οι οποίες στην περίπτωση αυτή είναι ίσες. Ηταν ευκολο για τον Γαλιλαίο να με μελετήσει αναλυτηκα σαν ομοιόμορφη κινηση ομως δυσκολεύτηκε αρκετα στην επιταχυνόμενη. Αρχικά με ορίζει ως την  κίνηση κατά την οποία “το σώμα, ξεκινώντας από την ηρεμία,  αποκτά σε ίσα χρονικά διαστήματα ίσες αυξήσεις της ταχύτητας". Σύμφωνα και πάλι με τη μεθοδολογία που ακολουθησε, προσπάθησε να ανακαλύψει το νόμο που διέπει την προς τα κάτω κίνηση των σωμάτων.


<Γαλιλαιος>Ας μιλήσουμε λοιπον για την πτώση των σωμάτων. Θέλω να σε κάνω να καταλάβεις ότι η ταχύτητα της πτώσης των δύο αντικειμένων δεν έχει να κάνει με το υλικό τους, πόσο μάλλον με τη θέση των "βασικών στοιχείων" σου. Η διαφορά στην ταχύτητα της πτώσης οφείλεται στον αέρα.
<Αριστοτέλης>  Στον αέρα; Που το στηρίζεις;

<Γαλιλαίος> Σε προσωπικά μου πειράματα, τα οποία εξετέλεσα επανειλημμένα, με πολύ κόπο και δυσκολία λόγω έλλειψης ειδικών οργάνων. Έκανα πειράματα και στον πύργο της Πίζας με πολλές -και πολλές χαμένες- μπάλες…
<Αριστοτέλης> Με πειράματα θες να με αμφισβητήσεις; Δεν έχεις να μου αντιπαραθέσεις έναν συλλογισμό;
Γαλιλαίος: Βεβαιότατα μέσα από τα πειράματα. Μόνον έτσι μπορούμε να ανακαλύψουμε τη φύση. Eίναι αδύνατον η αισθητηριακή εμπειρία να αντιβαίνει την αλήθεια. Κ ι εσύ δεν εκτιμάς  αυτόν τον κανόνα;
(Ο Αριστοτέλης γνέφει καταφατικά)

Μελέτησα πολύ προσεκτικά την πτώση των σωμάτων.

Κατασκεύασα δυο ορθογώνια παραλληλεπίπεδα με ίδιες διαστάσεις από δύο διαφορετικά υλικά: από ξύλο και από μάρμαρο. Εφάρμοσα το ξύλο πάνω από το μάρμαρο και τα άφησα να πέσουν.
(Εκεινη την ωρα οι δυναμεις και οι δυο μελετητές κανουν το εκκρεμές)Παρατήρησα ότι τα σώματα έπεσαν εφαρμοσμένα το ένα πάνω στο άλλο ως το τέλος. Στη συνέχεια επανέλαβα το ίδιο πείραμα βάζοντας το μάρμαρο από πάνω και το ξύλο από κάτω.(οι δυναμεις αλλάζουν θέσεις) Και πάλι δεν υπήρχε καμιά απόσταση ανάμεσα στα δύο σώματα λίγο πριν φτάσουν στη γη. Έκανα όμως και άλλα πολλά πειράματα για να επιβεβαιώσω ότι  κάθε σώμα που αφήνεται να πέσει υπό την επίδραση του βάρους του αποκτά ίδια σταθερή επιτάχυνση, ανεξάρτητα της μάζας του. Σύμφωνα με τη θεωρία μου τα δύο αυτά σώματα θα έφταναν στην επιφάνεια της γης την ίδια στιγμή αν δεν υπήρχε αέρας, εάν δηλαδή η πτώση γινόταν σε απόλυτο κενό.
<Αριστοτέλης> Μα στη φύση δεν υπάρχει κενό!
<Γαλιλαίος> Και γιατί η φύση δεν επιτρέπει το κενό;

<Αριστοτέλης> Παρακολούθησε το συλλογισμό μου.  Όταν δύο σώματα του ίδιου βάρους κινούνται με φυσική κίνηση σε μέσα με διαφορετικές πυκνότητες, όσο μεγαλύτερη είναι η πυκνότητα τόσο πιο αργά κινούνται. Αν ένα σώμα κινούνταν  στο κενό, που έχει μηδενική πυκνότητα, τότε  η ταχύτητά του θα ήταν απείρως μεγάλη!(, πράγμα) λογικά αδύνατο. Επομένως οδηγούμαστε στην απόρριψη της ύπαρξης του κενού στο φυσικό κόσμο.
Επιπλέον, εάν έχουμε δύο σώματα που το ένα έχει διπλάσιο βάρος από το άλλο και κινούνται για να καλύψουν την ίδια απόσταση, (οι δυναμεις αναπαριστούν αυτο που μολις περιέγραψε ο Αριστοτέλης) το ελαφρύτερο θα καλύψει την απόσταση στο μισό χρόνο.

<Γαλιλαίος> Όμως το πείραμα άλλα μας δείχνει. Εσύ υποστηρίζεις ότι, για παράδειγμα, μια σιδερένια σφαίρα βάρους εκατό λιβρών που πέφτει από ύψος εκατό  πήχεων φτάνει στο έδαφος προτού μια σφαίρα βάρους μιας λίβρας καλύψει απόσταση μιας πήχεως. Εγώ υποστηρίζω ότι φτάνουν ταυτόχρονα. Αν  βέβαια κάνεις το πείραμα θα διαπιστώσεις ότι η μεγάλη σφαίρα προηγείται της μικρής κατά δύο δάκτυλα δηλ. τη  στιγμή που η μεγάλη φτάνει στο έδαφος η μικρότερη θα απέχει από αυτό δύο δάχτυλα. Αλλά μη κρύψουμε πίσω από αυτά τα δύο δάχτυλα τους ενενήντα εννέα πήχεις  της θεωρίας σου, ούτε να επισημάνεις το δικό μου σφάλμα αποσιωπώντας το πολύ σοβαρότερο δικό σου.

<Αριστοτέλης>διακρίνω εναν τόνο επιθετικότητας και ειρωνείας στο λογο σου για αυτο και θα μου επιτρέψεις να αποχωρήσω απο αυτη μας τη συζητηση . Απλώστε και μετά από όλα αυτα η αυθεντία μου συνεχιζει να παραμενη αναμφισβήτητη

<Γαλιλαίος >Στασου ενα λεπτο φίλτατε. Η αληθεια ειναι πως οι θεσεις μας φαίνεται να διαφωνούν ριζικά. Παρόλα αυτά,  όσο και να θελω να αντιπαρατεθω στην αυθεντία σου οπως ο ιδιος λες, που δημιουργήθηκε από τους μεταγενέστερους μελετητές σου θεωρώ τον εαυτό του καλύτερο αριστοτελιστή από τους σχολαστικούς ερμηνευτές σου και υποστηρίζω ότι: "Το να είσαι αληθινά Περιπατητικός συνίσταται κατά κύριο λόγο στη διατύπωση φιλοσοφικών θέσεων σε συμφωνία με τις Αριστοτελικές διδαχές...μεταξύ των οποίων μια είναι η αποφυγή της πλάνης στο συλλογισμό ... Όσον αφορά αυτό το σημείο πιστεύω πως έμαθα τη δύναμη της απόδειξης από την τεράστια πρόοδο που πραγματοποίησαν οι καθαροί μαθηματικοί  χωρίς να υποπίπτουν σε πλάνες. Ως προς αυτό το σημείο είμαι Περιπατητικός."Και τωρα που ξεκαθάρισα τη θεση μου μπορουν να χωρίσουν οι δρόμοι μας

(Ολη αυτη την ωρα ο Γαλιλαίος και ο Αριστοτέλη περπατούν κατα μήκος της σκηνής ενω οι δυνάμεις ανταλλάσσουν εχθρικά βλέμματα που γινονται ολο και πιο εντονα και μεχρι αυτο το σημειο εχουν πιαστεί στα χέρια. Οι διανοητές χτυπούν τα χέρια τους και καλούν τις δυναμεις να τους ακολουθήσουν καθως φεύγουν απ'τη σκηνη. Αυτες δεν ανταποκρίνονται. Οι διανοητές πανε να τις τραβήξουν τη μια απ'την αλλη για να τις χωρίσουν)

<κιν Αριστοτελη>Ααα… Σταματήστε και οι δυο

<κιν. Γαλιλαίου >τι μας τραβάτε να φυγουμε…

<κιν Αριστοτέλη >Αμαν αυτη η κατασταση να μη μπορεις να τσακωθεις με την ησυχια σου…

< Αριστοτέλης >Δεν ακούσατε? Ηρθε η ωρα να αποχωρήσουμε  

<κιν Αριστοτέλη >Με συγχωρεί η αυθεντία σου αλλα δεν εχουμε να παμε πουθενά

<Γαλιλαίος>Παρακαλώ?

<κιν Γαλιλαίου>Και να παρακαλεσεις και να ευχαριστησεις εμεις και παλι δεν θα φυγουμε, ουτε τωρα ουτε ποτε

<κιν Αριστοτέλη >γιατι…. Φίλτατοι εμεις εχουμε δουλεια να κανουμε..

<κιν Γαλιλαίου >που παρεπιπτόντως με πολλή ευγένεια μας φορτωσατε

<κιν Αριστοτέλη >Εσεις. Γιατι μπορει η συζήτηση σας να τελειωσε για τωρα αλλα εμεις ειμαστε οι έννοιες και οι κινήσεις σας συνεπώς θα συνεχίσουμε να μαχόμαστε

<κιν. Γαλιλαίου >για παντα και πάντα. Διοτι καθε φορα που καποιος θα συγκρίνει τις δυο θεωρίες η μαχη μας θα συνεχίζεται

<κιν Αριστοτέλη >χωρις να υπαρχει απαραίτητα καποιο τελος. Με λιγα λογια , χάρη σε εσας θα περάσουμε μια αιωνιότητα παλεύοντας.
Και οι δυο Ευχαριστουμε!

<κιν Γαλιλαίου >Αντε τωρα φύγετε
(Τους διώχνουν απ'τη σκηνη)

<κιν Αριστοτέλη >για παντα? (Διστακτικά )

<κιν Γαλιλαίου >για παντα(αναστεναζοντας)


( κοιτάζονται μεταξυ τους οι κινήσεις και ακούγεται μουσικη. Τρεχουν επιθετικά η μια προς την αλλη σε αργη κινηση και την ωρα της σύγκρουσης σβήνουν τα φώτα)


---------ΤΕΛΟΣ---------

Δεν υπάρχουν σχόλια: