δημιουργική … γραφή

Σάββατο 22 Μαρτίου 2014

Όμηρος και αστρονομία: 16 Απριλίου 1178 π.Χ. η επιστροφή του Οδυσσέα στην Ιθάκη και η σφαγή των μνηστήρων


Χρησιμοποιώντας πληροφορίες σχετικά με τη θέση των άστρων και του Ηλίου τις οποίες αναφέρει ο Όμηρος στην Οδύσσεια, επιστήμονες αναφέρουν ότι προσδιόρισαν την ακριβή ημερομηνία κατά την οποία ο Οδυσσέας επέστρεψε στην Ιθάκη από τον Τρωικό Πόλεμο και «εξαφάνισε» τους μνηστήρες που πολιορκούσαν την Πηνελόπη. 

Σύμφωνα με έναν Έλληνα, τον Κ. Μπαϊκούζη από το Αστρονομικό Παρατηρητήριο στη Λα Πλάτα της Αργεντινής, και τον Μαρτσέλο Μαγκνάσκο από το Πανεπιστήμιο Ροκφέλερ στη Νέα Υόρκη, ο πολυμήχανος Οδυσσέας έφθασε στην Ιθάκη στις 16 Απριλίου 1178 π.Χ. οπλισμένος με τόξα, σπαθιά και ακόντια προκειμένου να εξοντώσει εκείνους που προσπαθούσαν να πάρουν τη θέση του. Οι ειδικοί διαφωνούσαν εδώ και χρόνια σχετικά με το αν τα έργα του Ομήρου αντικατοπτρίζουν την πραγματική ιστορία του Τρωικού Πολέμου και όσων τον ακολούθησαν. Τώρα οι δύο επιστήμονες αναφέρουν με δημοσίευσή τους στο επιστημονικό έντυπο «Ρroceedings of the Νational Αcademy of Sciences» ότι αν και χρειάστηκε να κάνουν μερικές υποθέσεις ώστε να καταλήξουν στην ακριβή ημερομηνία της επιστροφής στην Ιθάκη, τα στοιχεία που παρουσιάζει ο Ομηρος μαρτυρούν ότι διέθετε σημαντικές αστρονομικές γνώσεις για την εποχή του, καθώς και ότι τα όσα παρουσιάζει στην Οδύσσεια έχουν πραγματική βάση. Όπως ανέφερε στο «Βήμα» ο κ. Μπαϊκούζης, «στηριχτήκαμε σε έναν στίχο στην Οδύσσεια που κάνει αναφορά σε ένα φαινόμενο που οδηγεί στο συμπέρασμα ότι έλαβε χώρα ολική έκλειψη Ηλίου κατά την επιστροφή του Οδυσσέα. Αυτό το κομμάτι συσχετίστηκε με άλλες αναφορές αρχαίων εκλείψεων και όπως φάνηκε φέρει πολλά παρόμοια στοιχεία. Παράλληλα στο κείμενο του Ομήρου υπάρχουν άλλες δύο αστρονομικές αναφορές για τον γυρισμό του Οδυσσέα στην Ιθάκη:η πρώτη αφορά την Αφροδίτη,η οποία έξι ημέρες πριν από τη σφαγή των μνηστήρων βρισκόταν ψηλά στον ουρανό, και η δεύτερη αφορά τα άστρα που έβλεπε ο Οδυσσέας όταν έφυγε από την Καλυψώ.Αναζητήσαμε το αν έγινε έκλειψη ηλίου εκείνη την εποχή: Εγινε το 1178 π.Χ. και ήταν ορατή από την Ιθάκη.Με ειδικά προγράμματα και πολύπλοκους υπολογισμούς προσδιορίσαμε και την ημερομηνία». 

Σύμφωνα με τον κ. Μπαϊκούζη, ο Όμηρος φαίνεται να έχει γνώση αστρονομικών φαινομένων. «Στο κείμενο του Ομήρου λαμβάνουμε και τις πρώτες γνώσεις σχετικά με την αστρονομική ναυσιπλοΐα.Η Καλυψώ αναφέρει στον Οδυσσέα όταν φεύγει για την Ιθάκη να έχει την Άρκτο στο αριστερό χέρι του-να πηγαίνει δηλαδή προς Ανατολάς. Δεν ξέρουμε αν είναι όλα αυτά συμπτώσεις καθώς απαιτούνται ενδελεχείς μελέτες τώρα επάνω σε αυτά τα στοιχεία». 

«Αυτό που επιθυμούμε να επιτύχουμε είναι να κάνουμε τους αναγνώστες να ξαναπάρουν στα χέρια τους την Οδύσσεια, να την ξαναδιαβάσουν και να τη μελετήσουν με προσοχή» είπε χαρακτηριστικά ο κ. Μαγκνάσκο μιλώντας στο ειδησεογραφικό πρακτορείο Αssociated Ρress και προσέθεσε: «Πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι ο βαθμός κατανόησης των κειμένων που διαθέτουμε αυτή τη στιγμή δεν είναι τέλειος και ακόμη και αν έχουμε στα χέρια μας ολόκληρες βιβλιοθήκες με κείμενα ανάλυσης των ομηρικών επών, υπάρχει πολύς χώρος για περαιτέρω έρευνα και ανάλυση». 

Η νέα μελέτη ενισχύει την άποψη που θέλει όσα γράφει ο Όμηρος να είναι ακριβή. « Αν υποθέσουμε ότι η μελέτη μας αποδειχθεί ότι είναι σωστή,τότε έρχεται να προστεθεί στα στοιχεία που αναφέρουν ότι ο Ομηρος ήξερε για τι μιλούσε» σημείωσε ο κ. Μαγκνάσκο. Συμπλήρωσε ότι η καινούργια μελέτη « δεν αποδεικνύει την ιστορικότητα της επιστροφής του Οδυσσέα αλλά αποδεικνύει ότι ο Ομηρος γνώριζε ορισμένα αστρονομικά φαινόμενα που έλαβαν χώρα πολύ πριν από την εποχή του». 

Συγκεκριμένα, ο Όμηρος αναφέρει ότι την ημέρα της σφαγής των μνηστήρων ο Ήλιος «χανόταν» από τον ουρανό, κάτι που μαρτυρεί πιθανώς ότι αναφερόταν σε έκλειψη Ηλίου. Επιπροσθέτως σημειώνει περισσότερες από μία φορές ότι ήταν η ώρα του νέου φεγγαριού, κάτι που είναι απαραίτητο για ολική έκλειψη, σύμφωνα με τους επιστήμονες.   

Πηγή: www.lifo.gr


Ο Οδυσσέας αποκαλύπτεται στον Τηλέμαχο (έργο του Henri-Lucien Doucet) 
Ο Οδυσσέας αναγνωρίζεται από την Ευρύκλεια (έργο του Gustave Boulanger) 



Η συνάντηση του Οδυσσέα με τον Τηλέμαχο, σχέδιο του Georges Truffaut. 

Επισκεφτείτε τον ιστότοπο του LIFO για να δείτε πολύ περισσότερο εικονογραφικό υλικό.

Και με την ευκαιρία ας δούμε κι ένα ντοκυμαντέρ της ΕΤ-1 για τον Οδυσσέα, "Οδυσσέας ο τελευταίος ήρωας", που μας ξεναγεί στους πιθανούς τόπους της Οδύσσειας στην Ιθάκη.




Δευτέρα 17 Μαρτίου 2014

Δευτέρα 10 Μαρτίου 2014

Δημιουργώντας πολυτροπικά κείμενα

Μελετήσαμε τα χαρακτηριστικά των πολυτροπικών κειμένων και αποφασίσαμε να κάνουμε τις δικές μας δοκιμές, αποκτώντας εμπειρία χρήσης και στις αντίστοιχες διαδικτυακές εφαρμογές.


της Χριστίνας Τέλλη










Τom and Ben News, του Του Λάζαρου Νικολαΐδη (σε συνέχειες ...)



της Ιωάννας Σουτοπούλου

Δίνουμε νέο τέλος στον "Τυφλοπόντικα"

Στα πλαίσια της εφαρμογής του πιλοτικού προγράμματος για την Λογοτεχνία στην Α' Γυμνασίου μελετήσαμε το βιβλίο του Φ. Μπαρμπώ, "Ο Τυφλοπόντικας" και μας άρεσε πολύ. Τόσο που όταν τελείωσε θέλαμε κι άλλο και αποφασίσαμε να συμπληρώσουμε ένα κεφάλαιο ακόμη, δίνοντας νέο τέλος στην ιστορία μας. Προσπαθήσαμε, σεβόμενοι τις αφηγηματικές συμβάσεις του συγγραφέα, να βάλουμε τη δική μας πινελιά στην ιστορία.

Ακολουθούν δείγματα της προσπάθειάς μας.


Κεφάλαιο 18

Οι δυο βδομάδες της εκδρομής κύλησαν σαν νερό… υπέροχα και γρήγορα. Ήθελα να τις ρουφήξω όπως τη μυρωδιά της θάλασσας, όπως τα αμέτρητα υγρά φιλιά μες στην καρδιά μου…
Βρεθήκαμε μακριά από το σχολείο, την παράγκα και την γκρίζα πόλη μας, στο λαμπρό και άνετο ανακαινισμένο «παλάτι» του Καψογένη, που γύρω του έβλεπες παντού γαλάζιο!
Γνωρίσαμε δύο αδέρφια από το Κανκάλ και γίναμε πολύ καλοί φίλοι. Κάθε μέρα, μετά το μάθημά μας δίπλα στη θάλασσα, πηγαίναμε να παίξουμε ποδόσφαιρο στο πάρκο. Μαζί μας ερχόταν και ο Νταβίντ, που ήταν ο καλύτερος τερματοφύλακας. Δεν είχαμε συγκεκριμένες ομάδες, κάθε φορά κάναμε διαφορετικές. Τα δυο αδέρφια, ο Τόνι και ο Νικόλα, ήταν συνήθως στην ίδια ομάδα. Μόνο μια φορά χωριστήκαν, γιατί είχαν τσακωθεί. Τελικά συμφιλιώθηκαν χάρη στον Τυφλοπόντικα. Και οι δύο, βέβαια, θαύμαζαν το Χοσέ και τη Ναταλί - τις τρίπλες και τα δυνατά σουτ τους - και προσπαθούσαν να τους έχουν στην ομάδα τους.
   Μια μέρα, αποφασίσαμε να πάμε όλοι μαζί για εξερεύνηση. Κατά το σούρουπο, τα κρυστάλλινα νερά της θάλασσας που φωτίζονταν από τον απογευματινό ήλιο αντανακλούσαν στα μάτια μας ένα μαγευτικό χρώμα (μου θύμιζαν τα μαλλιά της αγαπημένης μου Λώρας)! Τότε άρχισε η εξερεύνηση…Πήγαμε σε όλες τις κοντινές σπηλιές. Ήταν γεμάτες με ωραίες πέτρες, σταλακτίτες και σταλαγμίτες! Βρήκα μια πανέμορφη γαλάζια πέτρα και την πήρα για να την χαρίσω στη Λώρα. Όταν γυρίσαμε στον πύργο όπου μέναμε, ήμαστε όλοι γεμάτοι νέες εμπειρίες.
   Την επόμενη μέρα, αποφασίσαμε να πάμε για ψάρεμα. Είπαμε την ιδέα στον κύριο Ζιλ κι εκείνος δέχτηκε με προθυμία! Με τη βοήθειά του πιάσαμε πολλά ψάρια, τα οποία μαγείρεψε ο Σουφλέ για να φάμε. Ήταν πεντανόστιμα!!!
  Μια άλλη μέρα, λάβαμε ένα τηλεγράφημα από τον μπαρμπα-Ζουλό. Μας ρωτούσε πώς περνούσαμε.  Αυτό το τηλεγράφημα μας έφερε στο μυαλό τους δικούς μας… Όλοι νοσταλγούσαμε τα σπίτια μας και ανυπομονούσαμε να διηγηθούμε τις περιπέτειές μας… Εγώ σκεφτόμουν τον μπαμπά, την Αννί, τη Λώρα…
Περνούσαν οι μέρες όμορφα, η μια μετά την άλλη. Η μυρωδιά της θάλασσας μας ξυπνούσε κάθε πρωί γαργαλιστική και γλυκιά. Έπειτα, οι μυρωδιές από τα γλυκά και αλμυρά πειράματα του Σουφλέ μας συγκέντρωναν στο ισόγειο του πύργου, στη μεγάλη τραπεζαρία… Συζητούσαμε για το πρόγραμμα της μέρας και καταλήγαμε  μετά από συμφωνία με τον Τυφλοπόντικα για τα ωράρια, τα μέρη, τα ραντεβού. Ο κύριος Ζιλ μας ξεναγούσε πρόθυμα μέσα κι έξω από τον πύργο. Μας μιλούσε για την ιστορία του φάρου, για θαλασσινές περιπέτειες με πειρατές και γοργόνες, για μυστικά της θάλασσας, του αστερία, των κοχυλιών και των ψαριών… Χαρακτηριστικό ήταν το ότι ο Ύπνος ήταν πιο «ξύπνιος» από ποτέ και έκανε πολύ καλή παρέα με τον κύριο Ζιλ και τον Τυφλοπόντικα. Ήταν πάντα γεμάτος απορίες και σχόλια! Πώς αλλάζει ο άνθρωπος…
Ένα μεσημέρι συνέβη κάτι απρόσμενο! Η Μυριέλ απομακρύνθηκε από τη Νέλη, με την οποία είχαν πάει περίπατο με σκοπό να κάνουν το γύρο του πύργου. Ήταν ένα απίστευτο ηλιοβασίλεμα αυτό που τράβηξε την προσοχή της Μυριέλ και οδήγησε τα βήματά της σε κάτι βράχους…Τότε, ξαφνικά σηκώθηκε μπουρίνι!! Ο ουρανός σκοτείνιασε, ο αέρας άρχισε να σφυρίζει, τα κύματα σηκώθηκαν τεράστια μέσα σε λίγα λεπτά!!  Ο «Σπόρος» άρχισε να φωνάζει «βοήθεια», η Νέλη έκανε το ίδιο με τη σειρά της … Αγωνία, τρόμος για τη μικροσκοπική Μυριέλ! Ο Ακίμ κι ο Φαμπρίς έπιναν το τσάι τους στην τραπεζαρία και βγήκαν στο παράθυρο να δουν τι γινόταν με τον καιρό. Είδαν από μακριά τα δυο κορίτσια, που φώναζαν απεγνωσμένα. Έτρεξαν αμέσως στο δωμάτιο του Τυφλοπόντικα. Εκείνος δεν έχασε στιγμή! Πετάχτηκε έξω, ειδοποίησε τον κύριο Ζιλ με τον ασύρματο και κατευθύνθηκε προς τα κορίτσια. Εκείνος ανταποκρίθηκε άμεσα. Εμφανίστηκε με μηχανοκίνητη βάρκα κι έσωσε με την  ευκολία του έμπειρου ντόπιου «θαλασσόλυκου» τη μικρή. Γύρισαν και οι τρεις τους σώοι κι αβλαβείς, ενώ το μπουρίνι είχε σχεδόν περάσει.. Ουφ! Τέλος καλό, όλα καλά!
Όλα αυτά γράφτηκαν στα προσωπικά μας ημερολόγια. Κάθε βράδυ, δίπλα στο τζάκι, ο Τυφλοπόντικας μας έβαζε να γράφουμε ημερολόγιο. Ύστερα, μας διάβαζε τα ημερολόγια της προηγούμενης μέρας. Έτσι, γλυκά, με αγάπη, με νοσταλγία, με χιούμορ, με τη μυρωδιά της θάλασσας και της φιλίας, φτιάχτηκε η δεύτερή μας ιστορία: «Έντεκα παιδιά κι ένας καλός Τυφλοπόντικας στη χώρα της θάλασσας»!
Ανυπομονώ να τη διαβάσω στη Λώρα…
  
Δυστυχώς, έφτασε η μέρα της επιστροφής. Αποχαιρετάμε τους φίλους μας και τη θάλασσα …σκέφτομαι πόσο θα μου λείψει η μυρωδιά της…. 


Γκάγκας Παναγιώτης
Σταλίκας Αναστάσιος
Τζαχρήστας Ιωάννης
Τσιμιχόδημος Αχιλλέας
Χατζηκακού Κυριάκος